W zbiorach Filmoteki Narodowej znajduje się ponad 100 000 polskich filmów. Najstarszy z nich pochodzi z 1908 r. Pomimo starannego przechowywania negatywów często znajdują się one w złym stanie technicznym. Wieloletnia eksploatacja, destrukcyjny upływ czasu, czy bardziej podatna na rozkład struktura chemiczna filmów barwnych, stanowią jedne z najważniejszych przeszkód stojących na drodze wytwarzania tradycyjnymi metodami kolejnych kopii.
Serwis Repozytorium Cyfrowe Filmoteki Narodowej uruchomiliśmy 21 marca 2012 r. Powstaliśmy, by cyfrowo zabezpieczać, archiwizować i upowszechniać narodowe dziedzictwo kinematograficzne. Głównymi kryteriami przy wyborze tytułów przeznaczonych do digitalizacji są wiek i stopień zniszczenia negatywów. Dzięki digitalizacji i rekonstrukcji cyfrowej materiałów filmowych w wysokich parametrach (2K/4K) ograniczamy korzystanie z analogowych materiałów archiwalnych i umożliwiamy Filmotece dysponowanie kopiami cyfrowymi doskonałej jakości. Po przejściu przez proces digitalizacji materiały filmowe szczegółowo opisujemy według najnowocześniejszego europejskiego modelu metadanych. Na potrzeby nowo tworzonych baz danych Europejski Komitet Standaryzujący wydał normy określające ich zapis w archiwach filmowych. Obok Narodowego Archiwum BFI (Brytyjski Instytut Filmowy) Filmoteka Narodowa jako druga w Europie wdrożyła elementy i struktury z normy EN 15907 oraz rozpoczęła współpracę z innymi bazami filmowymi w Europie, m.in. European Film Gateway i Europeaną.
Oprócz podstawowych informacji (reżyser, rok produkcji, obsada itp.) w przypadku kronik filmowych wykonujemy opis sekwencji z timecodem oraz spisujemy tekst lektorski, a w przypadku filmów fabularnych dokładnie opisujemy treść, wyszukujemy fotosy i plakaty do filmu. Zbieramy także artykuły i krótkie komentarze ekspertów, komentarze twórców, docieramy do archiwalnych recenzji i ciekawostek związanych z filmem. Następnie tak przygotowany materiał udostępniamy w Internecie. Na naszej stronie można zobaczyć w całości przedwojenne filmy fabularne z kolekcji wydawniczej Filmoteki Narodowej „Kino polskie okresu Wielkiego Niemowy”, fragmenty filmów powojennych cyfryzowanych w ramach naszego projektu, kolekcję filmów animowanych zrealizowanych w latach 70. i 80. XX wieku w Krakowskim Studiu Filmów Animowanych, przedwojenne kroniki Polskiej Agencji Telegraficznej i Wytwórni Doświadczalnej z lat 1924–1939 oraz, dzięki współpracy z Wytwórnią Filmów Dokumentalnych i Fabularnych (WFDiF), wydawane od 1945 roku materiały Polskiej Kroniki Filmowej.
W 2014 r. zakończyliśmy projekt poświęcony filmowi fabularnemu „Potop” (1973–1974 r.) w reżyserii Jerzego Hoffmana. Pierwszym zadaniem do wykonania była digitalizacja, rekonstrukcja i przygotowanie cyfrowej oraz analogowej kopii wieczystej „Potopu”; drugim – ponowne wprowadzenie filmu do kin. Stało się ono możliwe dzięki stworzeniu pod nadzorem reżysera nowej wersji montażowej filmu, czyli „Potop Redivivus” (2014). Premierowy pokaz otworzył 39. Festiwal Filmowy w Gdyni, a premiera kinowa odbyła się 3 października 2014 r. W 2015 r. wydaliśmy album poświęcony filmowi oraz „Potop Redivivus” na płytach DVD i Blu-ray. Więcej informacji o projekcie znajduje się na naszej stronie specjalnej „Potop Redivivus”.
Aktualnie pracujemy nad digitalizacją i restauracją cyfrową wybranych filmów z mistrzowskiej kolekcji Studia Se-Ma-For. Projekt obejmie m.in. filmy Zbigniewa Rybczyńskiego, Piotra Dumały, Andrzeja Kondratiuka czy Hieronima Neumanna.
Jednym z naszych obowiązków – zgodnie z Ustawą o kinematografii z dn. 30.06.2005 r. (Dz.U. nr 13 poz. 1111) i statutem Filmoteki Narodowej, stanowiącym załącznik do zarządzenia nr 17 Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dn. 29.04.2008 r. – jest edukacja i upowszechnianie kultury filmowej. W ich ramach organizujemy wydarzenia związane z digitalizowanymi przez nas filmami. W 2013 r. byliśmy partnerami Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki i Muzeum Narodowego w Krakowie przy wystawie „Antonisz: Technika jest dla mnie rodzajem sztuki”. Z tej okazji w warszawskim kinie Iluzjon, którym zarządza Filmoteka Narodowa, zorganizowaliśmy wydarzenie pod hasłem „Ostry weekend zaangażowany”. Jego głównym tematem była twórczość Krakowskiego Studia Filmów Animowanych, a w szczególności Juliana Antonisza. Oprócz pokazów filmów i spotkań z twórcami przygotowaliśmy warsztaty plastyczno-filmowe. Wydarzeniem specjalnym był pokaz Plazmotworów w wykonaniu Sabiny i Malwiny Antoniszczak przy akompaniamencie zespołu Małe Instrumenty. Współorganizowaliśmy także konferencję Cyfrowa Kultura 2013 „Uwolnić archiwum”. Współpracujemy z Akademią Polskiego Filmu. Na wydanych przez nas płytach z filmem „Potop Redivivus” znajdują się materiały edukacyjne.
Projekt „Repozytorium Cyfrowe Filmoteki Narodowej” realizowany przez Filmotekę Narodową od 2010 roku jest dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pozyskanych w ramach programu Zasoby cyfrowe, priorytet Digitalizacja materiałów audiowizualnych (2010 r.) oraz Wieloletniego Programu Rządowego KULTURA+ priorytet Digitalizacja (2011–2015 r.), którymi zarządza Narodowy Instytut Audiowizualny.
Od 2017 roku Repozytorium Cyfrowe Filmoteki Narodowej jest Repozytorium Cyfrowe FINA i znajduje się pod opieką Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego.
Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, w skrócie FINA, to efekt połączenia dwóch instytucji, które dokonało się w czerwcu 2017 roku.
Więcej o połączeniu i zakresie działań FINA: www.fina.gov.pl
