Grunwald 1410 ‒ 1960

Poranek, 17 lipca 1960 roku. Gęstnieje tłum na rozległych błoniach i na wzgórzu pod pomnikiem. Grunwald ‒ uroczystość bliska sercu każdego Polaka, 550. rocznica wielkiego i symbolicznego w naszej historii zwycięstwa. Wycieczki zbiorowe, turyści, uczestnicy zlotu młodzieży, miejscowa ludność. Idą pieszo, jadą samochodami, motocyklami, rowerami. Tego dnia Grunwald jest rzeczywiście stolicą i sercem Polski. Samych tylko autobusów przyjechało tutaj ponad dwa tysiące. Impreza masowa i ogromna, jak ogromne i ważne jest dla nas wszystkich jej znaczenie. Z całego kraju przybywają delegacje organizacji społecznych i młodzieżowych. Najmilsi goście ‒ rodacy z Polonii zagranicznej. Uroczystości grunwaldzkie, symbol jedności narodowej, nasza odpowiedź rewizjonistom i odwetowcom. Polska i cała Słowiańszczyzna, cały obóz socjalistyczny ostrzega stąd współczesnych Krzyżaków, by nie ważyli się na nowy Drang nach Osten. Przypomina im, że prócz Grunwaldu i roku 1410 był także Berlin i rok 1945. Na grunwaldzkie wzgórza przybywają kierownicy rządu i partii, działacze polityczni, goście z zagranicy. Serdecznie wita ich niemal dwustutysięczny już teraz tłum. Przechodzą przez frontem oddziałów Wojska Polskiego. Pomnik Grunwaldzki odsłonięty. Chylą się przed nim historyczne i współczesne sztandary. Uroczystość 550-lecia otwiera Aleksander Zawadzki. W imieniu delegacji radzieckiej przemawia wiceprzewodniczący Rady Najwyższej Mikołaj Organow. Przedstawiciel bratniej Czechosłowacji, minister Julius Diuris. O aktualnym znaczeniu grunwaldzkiej rocznicy mówi do młodzieży Władysław Gomułka. Kulminacyjny moment uroczystości: ślubowanie młodzieży. Słowa przysięgi powtarzają harcerze, członkowie Związków Młodzieży Socjalistycznej, Młodzieży Wiejskiej, Studentów Polskich. Jest ich tutaj 30 tysięcy, a reprezentują wielusettysięczną rzeszą pokolenie, które zadecyduje o przyszłości naszego kraju. Z 24 dział salut honorowy. A potem pokaz lotniczy, przygotowywany już od wielu dni. Wyższy pilotaż zespołowy, cztery myśliwce wykonują go z najwyższą precyzją i dokładnością. Akrobacja dziewięciu maszyn z szybkością poddźwiękową. Nadlatują bombowce odrzutowe. Przegląd różnych typów samolotów naszego lotnictwa. Bombowce tworzą teraz romb, lecąc w minimalnych odstępach. Jeden z naszych operatorów filmuje pokazy lotnicze z góry. Z podziwem obserwują zebrani to wspaniałe widowisko. Lotnictwo zajęło w naszych sercach miejsce zarezerwowane dawniej tylko dla kawalerii. I wreszcie najbardziej efektowna część pokazów ‒ 64 myśliwce tworzą słynną już „polską taflę”. Lecą w smugach biało-czerwonego dymu. Lecą nad Grunwaldem, jakoby unosząc wzwyż to wszystko, co działo się tam na dole ‒ słowa przemówień i oklaski, huk salw honorowych i melodię pieśni, nasze myśli i uczucia.